اولین گزارش از وقوع بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی کلم پیچ در ایران

  گیاه کلم پیچ با نام علمی Brassica oleracea var. capitata یکی از سبزیجات مهم اقتصادی و با سطح وسیع کشت در شهرستان ارومیه از استان آذربایجان غربی می‌باشد. طی بررسی بیماری‌های کلم در فاصله سال‌های 1391-1389، گیاهان بالغ کلم‌های سفید (B. o. var. capitata f. alba) و کلم‌های قرمز (B. o. var. capitata f. rubra) (شکل 1) با نشانه‌های زرد شدن و ریزش برگ‌های بیرونی بوته‌ها، آبسوختگی، قهوه‌ای شدن و نرم شدن قاعده دمبرگ‌ها و برگ‌های بیرونی سر کلم، تشکیل میسیلیوم سفید رنگ پنبه‌ای و تعداد زیادی سختینه‌های سیاه رنگ و بزرگ، که از مشخصات پوسیدگی اسکلروتینیایی کلم است، مشاهده شدند. بافت‌های آلوده به همراه سختینه‌ها از مزارع مختلف جمع‌آوری شدند. بافت‌های آلوده و سختینه‌ها ابتدا توسط محلول هیپوکلریت سدیم 5/0 درصد ضدعفونی سطحی شدند و بعد از 3 بار شستشو با آب مقطر سترون و خشک نمودن بین لایه‌های کاغذ صافی سترون، قطعات کوچکی از آنها برش داده شد و در تشتک‌های پتری حاوی محیط کشت PDA کشت شدند. قارچ‌های رشد کرده با روش کشت نوک ریسه خالص‌سازی شدند و داخل لوله‌های آزمایش حاوی محیط کشت PCA برای مطالعات بعدی نگهداری شدند. برای تولید آپوتسیوم‌ها از سختینه‌ها بر اساس روش میلچریست و ویلر(Mylchreest and Wheeler (1987)) عمل گردید. بر اساس مشخصات مورفولوژیکی قارچ‌های جدا شده، گونه Sclerotinia sclerotiorum (Lib.) de Bary.  تشخیص داده شد (پوردی، 1979؛ سهاران و مهتا، 2008). آزمون‌های بیماری‌زایی روی برگ‌ها و نیز ساقه‌های گیاهان سالم کلم سه ماهه، کشت شده در گلدان، انجام شد. برگ‌های سالم کلم پس از شستشو با آب و ضدعفونی سطحی با اتانول 10 درصد با حلقه‌های 5 میلی‌متری از کشت‌های فعال و 5 روزه قارچ روی محیط کشتPDA  تلقیح شدند. برگ‌های تلقیح شده در ظروف پلاستیکی که حاوی کاغذ صافی مرطوب بودند در دمای اتاق به مدت 10 روز نگهداری شدند. ساقه‌های کلم هم ابتدا ضدعفونی سطحی شدند و سپس همانند برگ‌ها و بدون ایجاد هیچ‌گونه زخم، تلقیح شدند. گیاهان تلقیح شده در یک محفظه رشدی در دمای 25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 95 درصدو دوره نوری/تاریکی 12 ساعته زیر نور فلورسنت به مدت 7 روز نگهداری شدند. از حلقه‌های آگاری فاقد قارچ برای تلقیح گیاهان شاهد استفاده شد. برگ‌ها و ساقه‌های تلقیح شده علائم قهوه‌ای شدن، آبسوختگی و نرم شدگی در اطراف محل تلقیح را بعد از 7-3 روز نشان دادند (شکل 2). هیچ علائمی در گیاهان شاهد ایجاد نشد. قارچ تلقیح شده دوباره از محل آلودگی جداسازی شد و بدین ترتیب اصول کخ اثبات شد. این اولین گزارش از آلودگی گیاهان کلم سفید و قرمز به قارچ Sclerotinia sclerotiorum از ایران است.